Psychotraumatologia jest stosunkowo nową nauką, skupiającą się na mechanizmach jakie się kształtują się pod wpływem silnie obciążających wydarzeń, które są traumatyzujące. Psychotraumatologia swoje źródła ma w psychoanalizie, medycynie, biologii, neuropsychologii, psychologii. Aby leczenie przebiegało najskuteczniej sięga się do różnych podejść związanych z leczeniem (psychoanaliza, psychoterapia psychodynamiczna i poznawczo – behawioralna, EMDR).
Warto zaznajomić się z terminem traumy. Funkcjonuje w języku codziennym, niekiedy nadużywany, nie do końca rozumiany i wykorzystywany do opisu sytuacji w sposób nieadekwatny. Słowo trauma pochodzi z języka greckiego i oznacza “ranę w skórze”, “uszkodzenie skóry”. Termin ten jest używany w odniesieniu do umysłu i w tym przypadku oznacza ranę w psychice.
Człowiek stykający się z zagrożeniem zastyga (zamiera), jest zalewany lękiem, przerażeniem, nieuchronnością pewnych wydarzeń. Ściśle wiąże się z poczuciem bezradności i bezsilności. Ma się wrażenie, że nie można nic zrobić, jest się w potrzasku bez wyjścia, nie ma się na nic wpływu. Wydarzenia traumatyczne mogą zniszczyć stosowane dotychczas sposoby radzenia sobie ze stresem czy trudnościami. Dochodzi do “dewastacji” życia wewnętrznego człowieka, dlatego tak ogromną rolę stanowi jakakolwiek pomoc, nie ma znaczenia, czy jest zaplanowana czy spontaniczna. Zwykłe, często postrzegane jako błahe gesty są tak istotne, a to dlatego, że osoba doświadczająca traumy, może nabrać przekonania, że jest jakieś wyjście, rozwiązanie na tę sytuację oraz pojawia się ktoś kto może ochronić i zapewnić bezpieczeństwo.
„Po traumatycznym doświadczeniu ludzki system samozachowawczy wydaje się być w stanie ciągłego czuwania, jakby niebezpieczeństwo mogło powrócić w każdej chwili”. – Judith Lewis Herman
Wydarzenia traumatyczne rozgrywają się “na zewnątrz”, natomiast równolegle dochodzi do totalnej dezorganizacji w świecie wewnętrznym, a znowu to, przekłada się na funkcjonowanie codzienne w sposób zaburzony. Procesy te nie są banalne ani drobiazgowe, dlatego też, tak bardzo istotne wspieranie osób po obciążających wydarzeniach. Często potrzebna jest pomoc specjalisty.
„To, co zmienimy wewnętrznie, zmieni zewnętrzną rzeczywistość”. – Plutarch
Trauma wiązać się może z niebezpieczeństwem jakie nas spotyka:
- Wypadki komunikacyjne;
- Udział w działaniach wojennych;
- Napaść, pobicie, kradzieże;
- Wykorzystanie seksualne, gwałt;
- Rozwód;
- Poród;
- Przemoc psychiczna i fizyczna;
- Bycie świadkiem wypadku, czyjejś śmierci lub utraty zdrowia;
- I wiele innych.
To co istotne w kwestii radzenia sobie z traumatycznymi wydarzeniami to skupienie się na mówieniu o nich, na próbie ubieraniu w słowa to czego się doświadczyło. Uwolnienie zaklinowanych emocji, powoduje odciążenie zarówno psychiki jak i ciała.
„Trauma to piekło na ziemi. Rozwiązana trauma jest darem od bogów”. – Peter A. Levine
